امنیت حریم خصوصی كاربران اینترنت

• حریم خصوصی کاربران

به گزارش لینك بگیر دات كام به نقل از ایسنا، انتشار اسکرین شات از برگزاری تماس ویدیویی فعالان مجازی در توییتر توسط پلت فرم برگزارکننده این تماس، این روزها به یکی از جنجال های حوزه فناوری تبدیل گشته و نگرانی ها و دغدغه کاربران از بابت حریم خصوصی را برانگیخته است. ازاین رو آمنه دهشیری، پژوهشگر حقوق سایبری یادداشت چونکه را در این خصوص در اختیار ایسنا قرار داده است.

حریم خصوصی کاربران

بحث حریم خصوصی در فضای مجازی این روزها باردیگر مطرح گردیده است. پس از آنکه یکی از کاربران اسکای روم در حساب توییتری خود از کیفیت ضعیف خدمات این پلت فرم در جلسه ­ای با یکی از وزرا گله کرد، حساب کاربری اسکای روم در توییتر تصویری از وبینار با وزیر را منتشر نمود تا ثابت کند اختلالی وجود نداشته است. واکنش های مختلفی از جانب کابران فضای مجازی به این اقدام اسکای روم نشان داده شد. اما نقطه­ اشتراک این واکنش­ ها اعتراض به نقض حریم خصوصی افراد توسط اسکای روم بود. پاسخ­ های حساب اسکای روم به این واکنش­ ها به نحوی بود که برخی کاربران توییتر عنوان کردند گویا شرکت اسکای روم هیچ آشنایی­ با مفهوم حریم خصوصی ندارد تا به دنبال احترام و صیانت از آن برآید.
حالا برای بسیاری این سوال مطرح گردیده است که آیا بر مبنای قوانین موجود جرمی واقع شده است؟ آیا اسکاری روم از نظر حقوقی مرتکب نقض حریم خصوصی شده است؟ مجازات های درنظرگرفته شده در قانون برای چنین اعمالی چیست؟ برای پاسخ حقوقی به این مساله لازم است به چند پرسش پاسخ داده شود.
۱. حریم خصوصی بر مبنای قوانین ایران شامل چه مواردی می شود؟ تا سال­ ها در قوانین و مقررات ایران تعریفی یکپارچه از حریم خصوصی وجود نداشت و فقط بعضی از مصادیق آن مطرح می­ شدند و مورد حمایت قرار می­ گرفتند مانند حریم خصوصی مکاتبات، حریم خصوصی مسکن و حریم خصوصی ارتباطات. اما بالاخره در سال ۱۳۹۴ در قوانین ایران برای نخستین بار یک تعریف همه جانبه در اسناد حقوقی برای حریم خصوصی عرضه شد و آن سند «آیین نامه اجرایی قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» بود که مقرر می­ کند: حریم خصوصی عبارت است از «قلمرویی از زندگی شخصی فرد که انتظار دارد دیگران بدون رضایت یا اعلام قبلی وی یا به حکم قانون یا مراجع قضایی آنرا نقض نکنند؛ از قبیل حریم جسمانی، وارد شدن، نظاره کردن، شنود و دسترسی اطلاعات فرد از راه کامپیوتر، تلفن همراه، نامه، منزل مسکونی، خودرو و آن قسمت از مکان های اجاره شده خصوصی نظیر هتل و کشتی، همینطور آنچه که حسب قانون فعالیت حرفه ای خصوصی هر شخص حقیقی و حقوقی محسوب می شود؛ از قبیل اسناد تجاری و اختراعات و اکتشافات.» ازاین رو تعریف گفت وگوها، اطلاعات و تصویر افراد در یک جلسه غیرعمومی جزء حریم خصوصی آنها به حساب می آید.
۲. آیا دسترسی بدون اجازه به محتویات ارتباطات ردوبدل شده و انتشار اطلاعات افراد شرکت کننده در وبینار جرم است؟ برای پاسخ به این سؤال ابتدا لازم است با مفهوم شنود آشنا شویم. ماده ۲ قانون مجازات کامپیوتری که ماده ۷۳۰ قانون مجازات اسلامی است، صراحت دارد: «هرکس به صورت غیرمجاز محتوای در حال انتقال ارتباطات غیرعمومی در سامانه های کامپیوتری یا مخابراتی یا امواج الکترومغناطیسی یا نوری را شنود کند، به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از ۱۰ تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.» در پاسخی که مدیرعامل شرکت اسکای روم عرضه کرده، عنوان شده است که «اسکرین شاتی که اکانت توییتر اسکای روم منتشر نموده مربوط به زمان برقراری جلسه است و این پلت فرم هیچ قابلیتی برای ضبط کردن جلسات ندارد» با عنایت به چنین سخنی می توان اظهار داشت که اگر اسکرین شات در جریان جلسه توسط شرکت گرفته شده است مبحث مصداق دسترسی غیرمجاز به محتوای در حال انتقال غیرعمومی در سامانه کامپیوتر است و می تواند از مصادیق روشن شنود در نظر گرفته شود. اما در ادامه مدیرعامل اسکای روم بیان کرده است که «هرکس در جلسه حضور علنی داشته باشد می تواند اسکرین شات بگیرد. اسامی من و همکار پشتیبان با آواتار قرمز در پنجره کاربران وجود داشته و حضور ما مخفیانه نبوده است.» از این اظهارات معلوم نیست که اسکرین شات توسط پلت فرم گرفته شده است یا یکی از اعضای شرکت که در جلسه حضور داشته است. در صورتیکه فرد عضو وبینار اسکریت شات گرفته باشد، می توان شنود را منتفی دانست.
۳. آیا می توان اظهار داشت که انتشار اسرار خصوصی صورت گرفته و آیا این امر جرم است؟ همان گونه که بیان شد ارتباطات افراد در فضای مجازی همچون اموری است که افراد میل به حفظ آن از دید عموم دارند و جزء حریم خصوصی به حساب می آید. در مورد انتشار بدون اجازه اسرار خصوصی ماده ۷۴۵ قانون مجازات یا ماده ۱۷ قانون جرائم کامپیوتری مقرر می­دارد: «هرکس به وسیله­ سامانه های کامپیوتری یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجربه ضرر یا عرفاً باعث هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. «انتشار یا در دسترس قراردادن» که در این ماده آمده است، به صورت فعل مادی مثبت (تحویل به دیگران یا قراردادن در فضای مجازی) یا فعل منفی (مثل قصور عمدی در حفظ آنها که منجر به دستیابی دیگران به آنها شود) انجام می شود. مبحث جرم می تواند حداقل یکی از این موارد باشد: صوت دیگران، فیلم خصوصی دیگران، فیلم خانوادگی دیگران، سایر اسرار دیگران.
حتی اگر گرفتن اسکرین شات توسط یکی از افراد حاضر در جلسه گرفته شده باشد به نظر می آید بتوان گفت انتشار بدون اجازه آن در فضای مجازی می تواند از مصادیق انتشار اسرار خصوصی دانسته شود.
۴. اگر جرائم ذکرشده در بالا توسط یک شرکت ارتکاب یابند آیا برای شرکت و مدیرعامل آن عواقب خاصی دارد؟ طبق ماده ۷۴۷ قانون مجازات اسلامی اگر جرایم کامپیوتر ­ای ذکرشده در بالا به نام شرکت و در جهت منافع آن ارتکاب یافته باشند شرکت هم دارای مسئولیت کیفری است، به شرط آنکه:
الف) مدیر شخص حقوقی مرتکب جرم شود.
ب) مدیر شخص حقوقی دستور ارتکاب جرم کامپیوتری را صادر کند و جرم به وقوع بپیوندد.
ج) یکی از کارمندان شخص حقوقی با اطلاع مدیر یا در اثر عدم نظارت وی مرتکب جرم کامپیوتری شود.
د) تمام یا قسمتی از فعالیت شخص حقوقی به ارتکاب جرم کامپیوتری اختصاص یافته باشد.
اگر طبق این ماده جرم قابل انتساب به شرکت نباشد فقط فرد مرتکب مجازات می­ شود. در صورتیکه جرم قابلیت انتساب به شرکت را داشته باشد شرکت به جریمه نقدی و تعطیلی موقت محکوم می شود.
برای پیشگیری از چنین اتفاق­ هایی در آینده لازم است کسب و کارهای اینترنتی در فضای مجازی با مفاهیم بنیادین حقوقی مربوط به این فضا آشنا باشند. همچین ضروری­ است حقوقدان سایبری اعمال شرکت را از نظر حقوقی بررسی و مشاوره­های لازم را ارائه نماید. بحث حق­ های سایبری شهروندان امروزه به یکی از مباحث پیچیده و مفصل حقوقی در جهان تبدیل گشته است. در ایران هم هر روز تلاش می شود که بیشتر از گذشته از راه قانون گذاری ­های جدید حقوق افراد در فضای سایبری حمایت و تأمین شود. در حالا حاضر هم خیلی از حقوق در بستر همین قوانین موجود قابل پیگری و احقاق هستند. ولی این در صورتی است که افراد از حقوق خود آگاه باشند و از راه شکایت خصوصی به دنبال اعمال و احقاق حق خود برآیند.»
لینک بگیر دات کام ، حامی کسب و کارهای اینترنتی در ارتقای رتبه گوگل و کسب رتبه یک گوگل با خرید بک لینک و رپورتاژ آگهی است.