گوگل و نبرد با مرورگرهای هوش مصنوعی

به گزارش لینک بگیر دات کام به نقل از مهر؛ وب گردی طی دو دهه گذشته یکی از مهم ترین نقاط ورود کاربران به جهان دیجیتال بوده است و مرورگرها بعنوان ابزار اصلی این تجربه، نقش اساسی در شکل گیری به نحوه دسترسی، پردازش و مصرف اطلاعات بازی کرده اند. این نرم افزارها نه تنها درگاه ورود به وب بوده اند، بلکه با ذخیره تاریخچه، مدیریت رمزهای عبور و عرضه اکوسیستم افزونه ها به بخشی جدایی ناپذیر از زیست دیجیتال کاربران تبدیل گشته اند. این در شرایطی است که ماهیت تعامل با وب با ظهور هوش مصنوعی مولد، مدلهای زبانی عظیم و سیستم های تعاملی پیشرفته، درحال تغییر است. حالا این پرسش جدی مطرح می شود که آیا مرورگرهای سنتی با معماری کنونی خود می توانند پاسخگوی نیازهای پیچیده تر و شخصی سازی شده تر کاربران عصر هوش مصنوعی باشند یا باید دستخوش یک بازطراحی بنیادین شوند؟ به زعم خیلی از کارشناسان، پاسخ این نیاز در نسل جدیدی از «مرورگرهای مبتنی بر هوش مصنوعی» نهفته است. ابزارهایی که وعده می دهند مرورگر را از یک پنجره منفعل نمایش محتوا به یک دستیار هوشمند، کنشگر و تعاملی تبدیل کنند که درک عمیق تری از رفتار و نیاز کاربر دارد و می تواند در لحظه با او همراهی کند.

مرورگر مبتنی بر هوش مصنوعی چیست؟

مرورگر مبتنی بر هوش مصنوعی (AI-powered browser) به زبان ساده، همان مرورگر سنتی وب است، اما با این تفاوت اساسی که هوش مصنوعی در هسته آن ادغام شده است.

برخلاف مرورگرهای فعلی که صرفاً وظیفه نمایش صفحات وب را بر عهده دارند، مرورگرهای هوش مصنوعی به شکل فعال در فرایند جستجو، خلاصه سازی محتوا، پاسخگویی به پرسش‌ها و حتی انجام وظایف پیچیده مشارکت می‌کنند.

ویژگی‌های کلیدی مرورگرهای مبتنی بر هوش مصنوعی:

• جستجوی هوشمند و پیشرفته: به جای تایپ کلمات کلیدی و دریافت لیستی از لینک‌ها، کاربر می‌تواند سوالات پیچیده بپرسد و مرورگر با کمک هوش مصنوعی، پاسخ‌های دقیق و خلاصه‌شده را مستقیماً در صفحه ارائه می‌دهد.
• خلاصه سازی محتوا: قادر به خواندن مقالات طولانی، گزارش‌ها یا صفحات وب و ارائه خلاصه‌ای مختصر و مفید از آن‌ها است، بدون اینکه کاربر نیاز به ترک صفحه یا کپی کردن متن به ابزارهای دیگر داشته باشد.
• پاسخگویی به پرسش‌ها: مانند یک دستیار هوشمند عمل می‌کند و می‌تواند به سوالات کاربران در مورد محتوای صفحه فعلی یا حتی اطلاعات عمومی، پاسخ دهد.
• انجام وظایف پیچیده (عامل هوشمند وب): فراتر از صرفاً نمایش محتوا، می‌تواند وظایفی مانند نوشتن و ارسال ایمیل، رزرو بلیط، یا مدیریت تقویم را مستقیماً از داخل مرورگر انجام دهد. هدف این است که کاربر به جای رفتن به پلتفرم‌های جداگانه مانند ChatGPT یا کپی کردن محتوا به یک اپ دیگر، مستقیماً در همان صفحه وب از مدل‌های زبانی استفاده کند.
• شخصی‌سازی و درک عمیق‌تر از کاربر: این مرورگرها با تحلیل بلادرنگ رفتار کاربر، زمینه استفاده او را درک کرده و می‌توانند پیشنهادهای شخصی‌سازی شده و خدمات متناسب با نیازهای او ارائه دهند.
• یکپارچگی با مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs): هسته این مرورگرها غالباً بر پایه مدل‌های زبانی بزرگی است که به آن‌ها امکان درک، پردازش و تولید زبان طبیعی را می‌دهد.

به بیان دیگر، مرورگر مبتنی بر هوش مصنوعی، تجربه مرور وب را از یک فعالیت منفعل به یک فرایند تعاملی و کارآمد تبدیل می‌کند و مرز میان مرورگر، موتور جستجو و دستیار شخصی عملاً محو می‌شود. این ابزارها وعده می‌دهند که مرورگر را از یک پنجره منفعل نمایش محتوا به یک دستیار هوشمند، کنشگر و تعاملی تبدیل کنند که درک عمیق‌تری از رفتار و نیاز کاربر دارد و می‌تواند در لحظه با او همراهی کند.

نمونه های شاخص از Opera تا پرپلکسیتی

نخستین تلاش ها برای ورود به این عرصه را میتوان در مرورگر «Opera One» و دستیار هوش مصنوعی «Aria» در سال ۲۰۲۳ مشاهده کرد. سپس شرکت «Browser Company» با نسخه بتای مرورگر «DIA» در ژوئن ۲۰۲۵ وارد میدان شد. اما نقطه عطف این روند، معرفی مرورگر «Comet» توسط شرکت پرپلکسیتی در جولای سال ۲۰۲۵ بود. پرپلکسی بعنوان یکی از پنج بازیگر اصلی بازار کاربردهای روزمره هوش مصنوعی، توانست توجه گسترده ای را به این مفهوم جلب نماید. مرورگر «Comet» با ادغام کامل موتور جست وجوی مبتنی بر هوش مصنوعی پرپلکسی در مرورگر، به کاربران اجازه می دهد بدون تغییر تب یا کپی کردن محتوا، خلاصه سازی انجام دهند، سوال بپرسند و حتی اقداماتی مانند نوشتن و ارسال ایمیل را مستقیماً از همان صفحه مدیریت کنند. این مرورگر به شکلی مفهوم «عامل هوشمند وب» را عملیاتی کرده است. هرچند بررسی ها نشان داده است که این عامل در انجام وظایف ساده مانند ارسال ایمیل عملکرد خوبی دارد، اما در وظایف پیچیده تری همچون رزرو سفر هنوز خطاهای قابل توجهی مشاهده می شود.

اهمیت اقتصادی و استراتژیک مرورگرهای هوش مصنوعی

ظهور مرورگرهای مبتنی بر هوش مصنوعی صرفا یک نوآوری تکنولوژیک نیست؛ این حرکت را باید در بستر رقابت شدید بر سر «جست وجوی هوش مصنوعی» تحلیل کرد. با معرفی خلاصه های مبتنی بر هوش مصنوعی در موتور جست وجوی گوگل و قابلیت «AI Mode»، خیلی از کاربران دیگر احتیاجی به رفتن به سایت های اصلی یا پلت فرم های هوش مصنوعی مجزا نمی بینند. این تحول، ترافیک وبسایت ها و سهم بازار چت بات ها را تحت تاثیر قرار داده است. به همین دلیل، شرکت هایی مانند پرپلکسیتی و حتی «OpenAI» که فورا بعد از معرفی «Comet» خبر توسعه مرورگر اختصاصی خویش را اعلام کرد، به دنبال بازیابی این سهم بازار هستند. علاوه بر این، مرورگر و موتور جست وجوی یکپارچه، فضای تبلیغاتی سودآوری بوجود می آورد و کنترل کامل این اکوسیستم، مسیر درآمدزایی از تبلیغات مبتنی بر هوش مصنوعی را برای شرکت ها باز می کند؛ مسیری که برای خیلی از استارت آپ های هوش مصنوعی هنوز بعنوان مدل اقتصادی پایدار تعریف نشده است.

موانع پذیرش توسط کاربران

با وجود جذابیت مفهومی، بزرگ ترین مانع در مقابل موفقیت مرورگرهای مبتنی بر هوش مصنوعی، عادت های ریشه دار کاربران بحساب می آید. مرورگرهای فعلی سال ها داده، رمزهای عبور، تاریخچه و افزونه های شخصی سازی شده کاربران را در خود ذخیره کرده اند. در چنین شرایطی، مهاجرت به یک مرورگر جدید، حتی با خصوصیت های هوش مصنوعی پیشرفته، برای خیلی از کاربران ریسک و هزینه بالایی دارد. مگر آن که مرورگرهای هوش مصنوعی بتوانند مشکلات واقعی کاربران را حل کنند و ارزش افزوده ای فراتر از ابزارهای فعلی عرضه کنند. یکی از راهکارهای پیشنهادی برای عبور از این مانع، عرضه قابلیت های هوش مصنوعی به شکل افزونه های مرورگر است تا کاربران بتوانند همان تجربه را در بستر مرورگرهای فعلی خود داشته باشند. به عقیده کارشناسان، این رویکرد می تواند پلی میان مرورگرهای سنتی و نسل جدید مبتنی بر هوش مصنوعی ایجاد نماید و شانس پذیرش را افزایش دهد.

تبدیل مرورگرها به دستیار هوشمند چندلایه

مرورگرهای مبتنی بر هوش مصنوعی می توانند یکی از تحول آفرین ترین روندهای آینده وب باشند، چونکه فراتر از نقش سنتی مرورگر بعنوان یک نمایشگر محتوا عمل کرده و آنرا به یک دستیار هوشمند چندلایه تبدیل می کنند. این مرورگرها قادر هستند با تحلیل بلادرنگ رفتار کاربر، زمینه استفاده او را درک کرده و خدماتی مانند خلاصه سازی محتوا، پیشنهادات شخصی سازی شده و حتی اجرای وظایف پیچیده در بستر وب را عرضه کنند. چنین قابلیتی می تواند رقابت در حوزه جست وجوی هوش مصنوعی و تعاملات آنلاین را وارد مرحله ای تازه کند که در آن مرز میان مرورگر، موتور جست وجو و دستیار شخصی عملا محو می شود. با این وجود، موفقیت این ابزارهای فناورانه جدید به دو عامل کلیدی بستگی دارد: نخست، توانایی عرضه ارزش واقعی به کاربر فراتر از جذابیت تکنولوژیک و اثبات این که این ابزارها می توانند بهره وری و تجربه وب را به صورت ملموس بهبود بخشند؛ دوم، طراحی مدلهای اقتصادی پایدار که بتوانند این تحول فناورانه را به یک صنعت ماندگار با بازگشت سرمایه مشخص تبدیل کنند. این مورد بخصوص در بازاری اهمیت دارد که بخش عمده ای از خدمات وب مجانی بوده و مبتنی بر مدلهای تبلیغاتی است. تحلیل روندهای موجود و داده های بازار نشان داده است که باآنکه این حوزه هنوز در مراحل ابتدایی توسعه است، اما ترکیب قدرت پردازش مدلهای زبانی، زیرساخت های مرورگر و رفتارشناسی کاربران می تواند ظرف پنج سال آینده شکل جدیدی از تعامل با اینترنت را رقم بزند؛ تعاملی که در آن فرایند جست وجو، دریافت پاسخ و انجام مبادرت به صورت یکپارچه و بدون مرز اتفاق می افتد و مفهوم «مرورگر» را از نو تعریف می کند.

انقلاب هوش مصنوعی در مرورگرها: آیا گوگل از قافله عقب می‌ماند؟

مرورگرهای وب در دو دهه گذشته دروازه اصلی کاربران به دنیای دیجیتال بوده‌اند، اما با ظهور هوش مصنوعی مولد، این نقش اساسی در حال دگرگونی است. متن خبری به این تغییر پارادایم اشاره می‌کند و به بحث می‌گذارد که آیا مرورگرهای سنتی با معماری کنونی خود می‌توانند پاسخگوی نیازهای پیچیده و شخصی‌سازی‌شده کاربران در عصر هوش مصنوعی باشند یا نیاز به یک بازطراحی بنیادین دارند. در پاسخ به این نیاز، نسل جدیدی از «مرورگرهای مبتنی بر هوش مصنوعی» ظهور کرده‌اند که وعده می‌دهند مرورگر را از یک پنجره منفعل نمایش محتوا به یک دستیار هوشمند، فعال و تعاملی تبدیل کنند.

نقش گوگل در نبرد مرورگرهای هوش مصنوعی

گوگل، به عنوان بازیگر اصلی در عرصه مرورگرها با کروم (Chrome) و همچنین در حوزه جستجوی وب، در مرکز این تحول قرار دارد. متن خبری به طور خاص به چالش‌هایی اشاره می‌کند که ظهور مرورگرهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای گوگل ایجاد کرده است:

• تغییر ترافیک وب: با معرفی خلاصه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در موتور جستجوی گوگل و قابلیت AI Mode، بسیاری از کاربران دیگر نیازی به مراجعه مستقیم به وب‌سایت‌ها یا پلتفرم‌های هوش مصنوعی مجزا نمی‌بینند. این اتفاق، ترافیک وب‌سایت‌ها و سهم بازار چت‌بات‌ها را تحت تأثیر قرار داده و می‌تواند چالش‌هایی را برای مدل کسب‌وکار تبلیغاتی گوگل ایجاد کند. شرکت‌هایی مانند پرپلکسیتی و حتی OpenAI با معرفی مرورگرهای اختصاصی خود، به دنبال بازیابی این سهم بازار هستند.
• رقابت در فضای جدید: گوگل با قابلیت‌های هوش مصنوعی در جستجو (SGE) و سایر ابزارهای هوش مصنوعی خود، تلاش کرده است تا در این حوزه پیشتاز باشد. با این حال، همانطور که متن اشاره می‌کند، شرکت‌هایی مانند اپرا با Opera One و دستیار هوش مصنوعی Aria و شرکت پرپلکسیتی با مرورگر Comet، در حال ارائه تجربیات کاملاً یکپارچه هوش مصنوعی در مرورگر هستند. این امر فشار را بر گوگل افزایش می‌دهد تا قابلیت‌های هوش مصنوعی را به شکلی عمیق‌تر و یکپارچه‌تر در مرورگر کروم خود ادغام کند.
• اهمیت اقتصادی و استراتژیک: متن به این نکته اشاره دارد که مرورگر و موتور جستجوی یکپارچه، فضای تبلیغاتی سودآوری ایجاد می‌کند و کنترل کامل این اکوسیستم، مسیر درآمدزایی از تبلیغات مبتنی بر هوش مصنوعی را برای شرکت‌ها باز می‌کند. گوگل با تکیه بر کروم و موتور جستجوی خود، در موقعیت قدرتمندی برای بهره‌برداری از این فرصت قرار دارد، اما رقابت فزاینده از سوی مرورگرهای هوش مصنوعی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
• عادت‌های کاربران: بزرگترین مانع در برابر موفقیت مرورگرهای مبتنی بر هوش مصنوعی، عادت‌های ریشه‌دار کاربران است. میلیون‌ها کاربر سال‌ها داده، رمزهای عبور، تاریخچه و افزونه‌های شخصی‌سازی‌شده خود را در کروم ذخیره کرده‌اند. مهاجرت به یک مرورگر جدید، حتی با ویژگی‌های هوش مصنوعی پیشرفته، برای بسیاری از کاربران ریسک و هزینه بالایی دارد. این موضوع می‌تواند به نفع گوگل باشد، زیرا کاربران تمایل کمتری به تغییر مرورگر خود دارند، اما در عین حال، گوگل باید ارزش افزوده‌ای را ارائه دهد که فراتر از جذابیت تکنولوژیک باشد. یکی از راهکارهای پیشنهادی، ارائه قابلیت‌های هوش مصنوعی به شکل افزونه‌های مرورگر است تا کاربران بتوانند همان تجربه را در بستر مرورگرهای فعلی خود (مانند کروم) داشته باشند.

در مجموع، ظهور مرورگرهای مبتنی بر هوش مصنوعی یک تحول مهم در دنیای وب است که می‌تواند رقابت در حوزه جستجوی هوش مصنوعی و تعاملات آنلاین را وارد مرحله‌ای تازه کند. گوگل با سهم بازار قابل توجه در مرورگر و جستجو، در موقعیت کلیدی برای پاسخگویی به این چالش و رهبری این تحول قرار دارد، اما باید با ارائه راهکارهای نوآورانه و یکپارچه، به نیازهای رو به رشد کاربران در عصر هوش مصنوعی پاسخ دهد.