شکست گوگل در نبرد ضد انحصارگری آلمان

در یک حکم قضایی تاریخی، دادگاه eBerlin آلمان شرکت فناوری گوگل را به دلیل سوءاستفاده از موقعیت مسلط خود در بازار، به پرداخت غرامتی حدود ۴۶۵ میلیون یورو (معادل ۵۴۲ میلیون دلار) به پلتفرم مقایسه قیمت آلمانی Idealo محکوم کرد. این تصمیم، که نقطه عطفی در تلاش‌های ضد انحصارگری در اروپا محسوب می‌شود، نه تنها یک پیروزی حقوقی برای شرکت‌ها و پلتفرم‌های کوچک‌تر است، بلکه بار دیگر نشان داد که تنظیم‌کننده‌های اروپایی مصمم هستند تا قدرت انحصاری غول‌های فناوری را محدود کنند.

 

این پرونده ریشه در شکایتی دارد که Idealo، زیرمجموعه گروه بزرگ رسانه‌ای Axel Springer، علیه گوگل مطرح کرده بود. Idealo گوگل را متهم کرده بود که در بازه زمانی طولانی‌مدت، از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۳، از قدرت خود به عنوان بزرگ‌ترین موتور جستجوی جهان سوءاستفاده کرده و در بازار خدمات مقایسه قیمت، رقابت را مختل ساخته است.

 

سوءاستفاده مورد ادعا این بود که گوگل با قرار دادن سرویس مقایسه قیمت خود، "گوگل شاپینگ (Google Shopping)"، در صدر نتایج جستجو و نمایش آن در یک قالب بصری برجسته، به طور ناعادلانه‌ای ترافیک کاربران را به سمت سرویس خود هدایت کرده است. این عمل عملاً پلتفرم‌های رقیب مانند Idealo را مجبور می‌کرد تا برای دیده شدن در صفحه نتایج جستجو، هزینه تبلیغات بالایی بپردازند یا در پشت نتایج جستجوی معمولی پنهان شوند. دادگاه eBerlin با تأیید این ادعا، این عمل را نقض قوانین رقابت در بازار تشخیص داد و گوگل را به پرداخت غرامت محکوم کرد.

 

غرامت ۴۶۵ میلیون یورویی اختصاص داده شده به Idealo، بخشی از مبلغ بسیار بیشتری است که این پلتفرم آلمانی، یعنی ۳.۳ میلیارد یورو به همراه بهره، از گوگل مطالبه کرده بود. این تفاوت در مبلغ پرداختی می‌تواند نشان‌دهنده پیچیدگی‌های محاسبه دقیق خسارت ناشی از رقابت ناعادلانه در طول این بازه زمانی طولانی باشد. علاوه بر Idealo، شرکت مادر یک سایت مقایسه قیمت دیگر آلمانی به نام Producto نیز به دریافت غرامتی معادل ۱۰۷ میلیون یورو محکوم شده است.

 

با وجود صدور رأی به نفع Idealo، آلبرشت فون زونتاگ، یکی از بنیانگذاران Idealo، تأکید کرد که کارزار حقوقی آن‌ها علیه گوگل ادامه خواهد یافت. او هدف اصلی را این دانست که سوءاستفاده از بازار به یک "مدل کسب و کار پردرآمد" تبدیل نشود؛ مدلی که حتی با وجود جریمه‌های سنگین نیز همچنان سودآوری دارد. این دیدگاه نشان می‌دهد که هدف شرکت‌های رقیب، فراتر از جبران خسارت‌های مالی است و بر تغییر ساختار و رفتار بلندمدت گوگل در بازار اروپا تأکید دارد.

 

سخنگوی گوگل بلافاصله اعلام کرد که این شرکت رأی‌های صادر شده را قویاً رد می‌کند و قصد دارد درخواست تجدیدنظرخواهی ارائه دهد. گوگل در دفاع از خود، به تغییراتی که در سال ۲۰۱۷ اعمال کرد، استناد می‌کند. این شرکت مدعی است که این تغییرات، که بدون دخالت مستقیم کمیسیون اتحادیه اروپا انجام شد، تضمین کرده است که سرویس‌های مقایسه قیمت رقیب فرصت نمایش آگهی برابر با Google Shopping Unit را در صفحه نتایج جستجو داشته باشند.

 

به گفته گوگل، نتایج این تغییرات موفقیت‌آمیز بوده است؛ به طوری که تعداد وب‌سایت‌های مقایسه قیمت اروپایی که از این واحد طراحی‌شده جدید استفاده می‌کنند، از هفت مورد به ۱۵۵۰ مورد افزایش یافته است. با این حال، رأی دادگاه آلمان نشان می‌دهد که دادگاه معتقد است این تغییرات یا برای جبران خسارات گذشته کافی نبوده‌اند و یا سوءاستفاده از بازار پس از سال ۲۰۱۷ نیز به شکل دیگری ادامه داشته است.

 

این حکم دادگاه eBerlin در کنار جریمه‌های کلان پیشین که کمیسیون اروپا علیه گوگل در پرونده‌های مشابه (مانند جریمه ۴.۳۴ میلیارد یورویی به دلیل سیستم عامل اندروید) صادر کرده است، اهمیت رویکرد ضد انحصارگرایانه اروپا را در عصر دیجیتال دوچندان می‌کند. با اجرای قریب‌الوقوع قانون بازارهای دیجیتال (DMA) در اتحادیه اروپا، که هدف آن محدود کردن قدرت شرکت‌های بزرگ مانند گوگل و فراهم کردن زمین بازی برابر برای رقبای کوچک‌تر است، این حکم آلمان می‌تواند به عنوان یک نمونه قانونی مهم برای دعوی‌های حقوقی مشابه در سراسر قاره عمل کند و تأکید کند که دادگاه‌ها آماده‌اند تا تصمیمات جسورانه‌ای علیه انحصارگری فناوری اتخاذ کنند.