تحقیق بر سر انحصار داده های هوش مصنوعی گوگل

کمیسیون اروپا (EC) در جدیدترین اقدام نظارتی خود، تحقیقات رسمی جدیدی را برای بررسی احتمال نقض قوانین رقابت توسط شرکت گوگل (Google) در زمینه استفاده از محتوای وب و پلتفرم یوتیوب (YouTube) برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی (AI) اعلام کرده است. این تحقیق بر نگرانی‌های فزاینده‌ای متمرکز است که گوگل ممکن است با اعمال شرایط و ضوابط ناعادلانه بر ناشران و تولیدکنندگان محتوا، و همچنین با اعطای دسترسی ممتاز به محتوای مذکور برای توسعه‌دهندگان مدل‌های هوش مصنوعی خود، عمداً رقبای کوچک‌تر را در موقعیتی نامساعد قرار دهد و بدین ترتیب رقابت را در بازار نوظهور هوش مصنوعی مختل کند.

 

ترزا ریبرا (Teresa Ribera)، کمیسر رقابت اتحادیه اروپا، تأکید کرده است که پیشرفت‌های هوش مصنوعی نباید به قیمت زیر پا گذاشتن اصول اساسی رقابت عادلانه تمام شود. نگرانی اصلی اتحادیه اروپا این است که با توجه به حجم عظیم محتوای دیجیتال که از طریق پلتفرم‌ها و موتور جستجوی گوگل جمع‌آوری و خزش (Crawl) می‌شود، گوگل در حال ایجاد یک مزیت انحصاری داده‌ای برای مدل‌های هوش مصنوعی خود است. این مزیت می‌تواند مانع از رقابت موفقیت‌آمیز شرکت‌های اروپایی و بین‌المللی شود که تلاش می‌کنند مدل‌های AI پیشرو توسعه دهند. اگر اثبات شود که گوگل دسترسی به منابع داده ضروری (مانند محتوای ناشران یا ویدئوهای یوتیوب) را به گونه‌ای دستکاری کرده که به ضرر رقبای خود باشد، این عمل به وضوح نقض قوانین ضد انحصار اتحادیه اروپا تلقی خواهد شد.

 

این تحقیق جدید بخشی از یک رشته اقدامات سخت‌گیرانه و بی‌سابقه‌ای است که اتحادیه اروپا علیه غول‌های بزرگ فناوری آمریکایی اتخاذ کرده است و نشان‌دهنده عزم راسخ بروکسل برای تنظیم بازار دیجیتال است.

 

سابقه گوگل: این تحقیق در حالی صورت می‌گیرد که گوگل پیش از این در ماه سپتامبر به دلیل ممانعت از رقابت در صنعت فناوری تبلیغات، با جریمه سنگینی به میزان تقریباً ۳ میلیارد یورو مواجه شده بود.

 

اقدامات اخیر علیه سایرین: اتحادیه اروپا در همین دوره اخیر، شبکه اجتماعی X (توئیتر سابق) متعلق به ایلان ماسک را به دلیل نقض تعهدات شفافیت درباره مخزن تبلیغات و طراحی گمراه‌کننده «علامت آبی»، به پرداخت جریمه ۱۲۰ میلیون یورویی محکوم کرد. همچنین، هفته گذشته تحقیقات ضدانحصاری علیه متا (Meta) به دلیل سیاست‌های جدیدش در مورد ادغام خدمات هوش مصنوعی با واتس‌اپ آغاز شد.

 

این سری از تحقیقات نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا دیگر تنها بر روی شیوه‌های تجاری سنتی (مانند تبلیغات یا موتور جستجو) تمرکز ندارد، بلکه اکنون تمرکز خود را به عرصه نوظهور هوش مصنوعی و داده‌های کلان معطوف کرده تا از شکل‌گیری انحصارهای جدید در این فناوری‌های آینده‌ساز جلوگیری کند.

 

سخنگوی گوگل در واکنش به این خبر، با تأکید بر رقابتی بودن بازار هوش مصنوعی، این تحقیقات را به خطر انداختن نوآوری دانست. این شرکت اظهار داشته است که اروپایی‌ها شایسته بهره‌مندی از جدیدترین فناوری‌ها هستند و گوگل در راستای انتقال به دوران هوش مصنوعی، به همکاری نزدیک با صنایع خبری و خلاق ادامه خواهد داد. با این حال، موضع اتحادیه اروپا واضح است: همکاری باید بر اساس اصول رقابت آزاد و شفافیت صورت پذیرد. این تحقیقات نه تنها برای گوگل، بلکه برای تمام مدل‌های تجاری مبتنی بر داده در عصر هوش مصنوعی یک آزمون کلیدی محسوب می‌شود، چرا که نتیجه آن تعیین خواهد کرد که در اتحادیه اروپا، داده‌های آموزشی مدل‌های AI تا چه حد می‌توانند منحصراً در اختیار پلتفرم‌های مسلط قرار گیرند.